Dąbrowska Maria
Maria Dąbrowska była dyrektorką szkoły we Włodzimierzu Wołyńskim, uczyła również języka polskiego i historii. Mimo że była związana z endecją, pomagała ludności żydowskiej niemalże od początku okupacji w roku 1941. Maria Dąbrowska ukrywała w swojej willi 18 osób pochodzenia żydowskiego.
Wśród nich była sparaliżowana starsza kobieta, inwalida bez nogi i mała niewidoma dziewczynka oraz inne dzieci. Maria Dąbrowska pomagała ukrywanym na wiele sposobów: dostarczała im żywność, prała ich ubrania. Sama też podjęła się pielęgnacji sparaliżowanej Żydówki. Gdy potrzebna była opieka medyczna, Maria sprowadziła lekarza. Starała się zdobyć jedzenie przez objeżdżanie pobliskich gospodarstw.
W kwietniu 1944 r. pod willę Marii Dąbrowskiej podjechała ciężarówka z gestapo i ukraińskimi policjantami. Przeszukano cały dom i wyprowadzono 18 Żydów. Załadowano wszystkich na ciężarówkę i wywieziono do lasu. Tam ich stracono. Gestapo torturowało Marię myśląc, że wyda ona inne osoby, które pomagały jej ukrywać Żydów (m.in. u jej gosposi ukrywała się rodzina inż. Jakuba Rajskiego). Dąbrowska nie podjęła współpracy z oprawcami. Pobito ją tak dotkliwie, że nie mogła sama chodzić. Ostatecznie wyprowadzono Marię Dąbrowską na podwórze i rozstrzelano, a jej willę spalono.
Bibliografia:
2. W. Bielawski, Zbrodnie na Polakach dokonane przez hitlerowców za pomoc udzielaną Żydom, Warszawa 1981, s. 21.
3. R. Walczak (red.), Those Who Helped. Polish Rescuers of Jews During the Holocaust, cz. 3, Warszawa 1997, 62.
4. S. Wroński, M. Zwolak, Polacy-Żydzi 1939–1945, Warszawa 1971, s. 435.
5. W. Zajączkowski, Martyrs of Charity, Washington D.C. 1988, s. 269.
