Czapka Stanisław, Nowotnik Stanisław, Skrzak Wojciech, Skwira Maria,
Wojewódka: Ignacy, Maria, Jan, Józef, Stanisława, Wacław Wdowiak: Benedykt, Aleksandra, Marianna,


Funkcjonariusze niemieccy przeprowadzili we wsi Ciepielów zbiorową egzekucję, która miała na celu ostrzeżenie przed konsekwencjami niesienia pomocy Żydom.


7 grudnia 1942 r. rozstrzelano 13 osób. Byli to: Stanisław Czapka (30 l.); Bronisław Dobroń (28 l.); Stanisław Nowotnik (45 l.); Wojciech Skrzak (50 l.); Wdowiak: Benedykt (58 l.), Aleksandra (17 l.), Marianna (94 l.); Wojewódka: Ignacy (50 l.), Maria (45 l.), Jan (18 l.), Józef (7 l.), Stanisława (12 l.), Wacław (21 l.).


Wśród zamordowanych znalazła się również Marianna Skwira (40 l.), którą żandarmi z posterunku w Górkach zastrzelili kilka dni wcześniej, 8 listopada 1942 r. Wraz z rodziną, której udało się uciec, mieszkała we wsi Świesielice koło Ciepielowa. W gospodarstwie pomagał Skwirom zastrzelony w zbiorowej egzekucji Stanisław Czapka. Mężczyzna niósł również aktywną pomoc Żydom z getta w Brzesku. Zdawał sobie również sprawę z tego, że rodzina Skwirów ukrywa osoby pochodzenia żydowskiego. Informację tę zatrzymał dla siebie.


Śledztwo OKBZH w Kielcach wykazało, że w zbiorowej egzekucji uczestniczyli: Arno Fichtner, Martin Frode, Rudolf Neubauer, Jakob Hofmann, Gustaw Eichler, Karl Biagi, Gottlieb Bockle, Werner Link, Hans Konrad.


Bibliografia:

1. IPN BU 392/907.
2. RFWA, list od Mirosławy Łojek.
3. RFWA, lista zamordowanych z powiatu lipskiego.
4. W. Bielawski, Zbrodnie na Polakach dokonane przez hitlerowców za pomoc udzielaną Żydom, Warszawa 1981, s. 20; 69.
5. J. Fajkowski, J. Religa, Zbrodnie hitlerowskie na wsi polskiej 1939–1945, Warszawa 1981, s. 306.
6. R. Lukas, Zapomniany Holokaust. Polacy pod okupacją niemiecką 1939-1944, Poznań 2013, s. 434.
7. A. Poray, Those Who Risked Their Lives, Illinois 2007, s. 47; 52.
8. R. Walczak (red.), Those Who Helped. Polish Rescuers of Jews During the Holocaust, cz. 3, Warszawa 1997, s. 60-61; 98; 115-116; 125; 128.
9. S. Wroński, M. Zwolak, Polacy-Żydzi 1939–1945, Warszawa 1971, s. 371; 407.
10. W. Zajączkowski, Martyrs of Charity, Washington D.C. 1988, s. 172; 233.
11. www.straty.pl, Program Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką (26.03.2015).


Uwagi:

  • R. Walczak (ed.), Those Who Helped. Polish Rescuers of Jews During the Holocaust, cz. 3, Warszawa 1997 s. 60-61 podaje nazwisko Czapla, a s. 116 podaje, że M. Skwira została zamordowana w zbiorowej egzekucji 7.12.0942 r.
  • W. Zajączkowski, Martyrs of Charity, Washington D.C., 1988 s. 233 pisze, że zdarzenie miało miejsce 11.1942 r. (kilka dni po zamordowaniu M. Skwiry).
  • J. Fajkowski, J. Religa, Zbrodnie hitlerowskie na wsi polskiej 1939–1945, Warszawa 1981 s. 306 podaje imiona: Aleksander Wdowiak i Czapla Stanisław, oraz datę śmierci Marianny Skwiry jako 7.12.1942 r.
  • A. Poray, Those Who Risked Their Lives, Illinois 2007 s. 47; R. Walczak (ed.), Those Who Helped. Polish Rescuers of Jews During the Holocaust, cz. 3, Warszawa 1997 s. 116 podają imię Marianna Skwira.
  • R. Walczak (ed.), Those Who Helped. Polish Rescuers of Jews During the Holocaust, cz. 3, Warszawa 1997 s. 116 i A. Poray, Those Who Risked Their Lives, Illinois 2007 s. 47 podaje, że Maria Skwira zginęła 7.12.1942 r. wraz z 14 innymi osobami, które pomagały Żydom, zaś IPN BU 392 907 podaje datę 8.10.1942 r.
  • W. Zajączkowski, Martyrs of Charity, Washington D.C., 1988 s. 233 podaje datę śmierci Stanisława Czapki jako 11.1942 r., kilka dni po śmierci M. Skwiry, a S. Wroński, M. Zwolak, Polacy-Żydzi 1939–1945, Warszawa 1971 s. 407 podaje datę 8.11.1942 r.
  • IPN BU 392 907 podaje datę śmierci Marii Skwiry jako 8.10.1942 r.
  • W. Bielawski, Zbrodnie na Polakach dokonane przez hitlerowców za pomoc udzielaną Żydom, Warszawa 1981 s. 69 podaje, że dzieci Wojewódków miały od 4 do 14 lat.
  • J. Fajkowski, J. Religa, Zbrodnie hitlerowskie na wsi polskiej 1939–1945, Warszawa 1981 s. 306 podaje imię Stanisław Wojewódka.


Zamknij podgląd

Prawa autorskie:
Fundacja Lux Veritatis, Kaplica Pamięci


Świątynia pw. Najświętszej Maryi Panny Gwiazdy Nowej Ewangelizacji
i św. Jana Pawła II
w Toruniu


Projet witryny:
Kamil Dawid 2016

Wszystkie zamieszczone na witrynie treści, materiały oraz elementy graficzne są chronione prawem autorskim i stanowią wyłączną własność Producenta tj. Fundacji Lux Veritatis. Kopiowanie zawartości serwisu lub jej części bez pisemnej zgody właściciela serwisu jest zabronione. Materiały zawarte na niniejszej stronie mogą być wykorzystywane lub rozpowszechniane jedynie w celach informacyjnych, na zasadach przyjętych w portalach społecznościowych oraz wyłącznie z notą o prawach autorskich oraz ze wskazaniem źródła informacji.