Chęć Franciszek, Pietrak Leonard, Pietrak Maria, Pietrak Stanisław, Wierzbicki Stanisław
W nocy 28 lutego 1944 r. w Tomaszowicach, gm. Jastków, pow. Lublin, w zabudowaniach Ignacego Woźniaka zatrzymało się na noc kilku Żydów. Tego samego dnia rano gospodarz dostał wiadomość, że Niemcy zbliżają się do jego domu. Wszyscy obecni rzucili się do ucieczki w stronę sąsiedzkich zabudowań rodziny Pietraków. Jeden z Żydów został postrzelony, ale zdążył ukryć się w stercie słomy w stodole. Niemcy go tam nie znaleźli, ale nie uratowało mu to życia. Zmarł w wyniku odniesionych obrażeń jeszcze tego samego dnia.
Leonard Pietrak pomimo próśb sąsiada nie chciał opuszczać swojego gospodarstwa. W tym czasie Niemcy zdążyli okrążyć dom, a do kuchni wrzucić pierwszy granat. Jego odłamki poraniły klatkę piersiową żony Leonarda – Marii Pietrak, która wyskoczyła przez okno i zaczęła uciekać. Upadła przy drodze, gdzie dobito ją strzałem z broni i kłuto bagnetem dla pewności. Sąsiad Ignacy Woźniak uciekł do piwnicy, gdzie ukrywał się już drugi z Żydów. Na jego prośbę przykrył go ziemniakami, a sam pobiegł na strych. Leonarda Pietraka, jego syna Stanisława i Franciszka Chęcia, który był sierotą przygarniętą przez rodzinę, wyprowadzono na zewnątrz i zastrzelono w obecności sołtysa. Stanisławowi Wierzbickiemu nakazano zejść do piwnicy, a za nim wrzucono granat. Zginął wraz z ukrywającym się tam Żydem. Nie pomogły zapewnienia jego córki Heleny i jej babci, że zostali niedawno wysiedleni z Kowla, u Pietraków przydzielono im jedną izbę, a o ukrywaniu Żydów nic nie wiedzieli. Kiedy wszystko ucichło, Ignacy Woźniak zszedł ze strychu, a pierwsze co zobaczył, to widok martwych ciał.
Bibliografia:
2. RFWA, nagranie audio sygn. 811_0024, relacja Teresy Rzewieckiej [wnuczka], z dn. 3.01.2014 r.
3. RFWA, list Grzegorza Gębki, z dn. 6.08.2014 r.
4. RFWA, nagranie audio sygn. 811_0645, relacja Balbiny Iwan, z dn. 27.01.2014 r.
5. W. Bielawski, Zbrodnie na Polakach dokonane przez hitlerowców za pomoc udzielaną Żydom, Warszawa 1981 s. 19; 52; 79.
6. A. Poray, Those Who Risked Their Lives, Chicago, Illinois 2007, s. 22; 42; 52.
7. R. Walczak (red.), Those Who Helped. Polish Rescuers of Jews During the Holocaust, cz. 3, Warszawa 1997 s. 58; 103; 126.
8. S. Wroński, M. Zwolak, Polacy-Żydzi 1939–1945, Warszawa 1971 s. 378-379, 433.
9. W. Zajączkowski, Martyrs of Charity, Washington D.C. 1988, s. 235.
10. www.straty.pl, Program Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką (14.10.2015).
Uwagi:
- Relacja Heleny Wierzbickiej (RFWA, Pietrak, nagranie audio sygn. 811_0645, relacja Balbiny Iwan, z dn. 27.01.2014 r.) wskazuje, że rodzina Pietraków ukrywała jednego Żyda i miał on stałą kryjówkę w piwnicy.
- Relacja wnuczki Leonarda i Marii Pietraków (RFWA, Chęć, nagranie audio sygn. 811_0024, relacja Teresy Rzewieckiej [wnuczka], z dn. 03.01.2014 r.) wskazuje, że Żydzi ukrywali się u jej dziadka, a nie sąsiada Ignacego Woźniaka, o czym doniesiono Niemcom.
