Choiński Jan


Cała rodzina Choińskich ze wsi Szlasy Łopienite, gm. Rutki była zaangażowana w pomoc udzielaną jednej osobie pochodzenia żydowskiego, mężczyźnie, na którego wołali „Mosiek.” Prawdopodobnie pochodził z Łomży i miał na imię Szymon. W relacjach podawane jest również nazwisko Kokoszko. Mężczyzna był znany we wsi, a mieszkańcy chętnie mu pomagali. Wiosną 1943 r. trafił do domu Jana i Anny. Z zawodu był krawcem i pomagał jednej z córek gospodarzy – Marii, w przeróbkach i szyciu ubrań. Mosiek przez ok. rok przebywał w stodole w kryjówce pod spichrzem, latem przenosił się do pobliskiego lasu i na pola.


W marcu 1944 r. do wsi przyjechali żandarmi, którzy udali się wprost do stodoły Choińskich. Nie mogli w niej znaleźć Żyda, więc zagrozili podpaleniem całej stodoły. Jana pobili tak dotkliwie kłonicami wyrwanymi z wozu, że wyjawił kryjówkę. Obydwu wywieziono do miejscowości Rutki, gdzie stacjonowali Niemcy. Za ukrywanie Mośka ukarano jedynie Jana. Żona Anna i dzieci: Maria, Józef, Helena, Stanisław, Janina, Natalia, Stefania i Władysław uszli z życiem. Niedługo po aresztowaniu nakazano im patrzeć, jak Jan zakopuje żywcem ukrywanego Żyda. Istnieją źródła, które wskazują, że Jan odmówił lub sypał ziemią jedynie po nogach. Nakazano im zamienić się rolami, a ostatecznie wyciągnięto Jana i z powrotem wrzucono tam Mośka, który został zabity. Jan zakopał jego ciało. Nieostrożne zachowanie Mośka, który wieczorami często wychodził za stodołę, by palić papierosy, mogło sprawić, że Niemcom doniesiono o jego obecności.

Po paru tygodniach Jan trafił do więzienia w Łomży, a stamtąd do obozu koncentracyjnego w Stutthofie. Jedna z córek, chcąc ratować ojca, postanowiła zgłosić się do landrata w Łomży i pójść do obozu pracy w zamian za zwolnienie ojca. Została odesłana do komisarza w Rutkach, a tam poszczuta i pogryziona przez psa. Choińscy wymieniali ze sobą listy, jednak Jan nigdy nie wrócił do domu. Na podstawie wypisu ze szpitala wiadomo, że żył jeszcze 18 sierpnia 1944 r.



Bibliografia:

1. IPN BU 392/1104.
2. RFWA, nagranie audio sygn. 405_2273, relacja Stefanii Pawelec [córka], z dn. 25.10.2013 r.
3. RFWA, nagranie audio sygn. Choińscy Jan i Stanisława, relacja Natalii Słowik, z dn. 05.09.2013 r.

Uwagi:

  • Zeznania Śliwowskiego Jana zawarte w IPN BU 392/1104 wskazują, że Niemcy trzykrotnie rewidowali zabudowania Choińskich, bijąc go dotkliwie, i to sprawiło, że wydał, gdzie ukrywa Żyda.

Zamknij podgląd

Prawa autorskie:
Fundacja Lux Veritatis, Kaplica Pamięci


Świątynia pw. Najświętszej Maryi Panny Gwiazdy Nowej Ewangelizacji
i św. Jana Pawła II
w Toruniu


Projet witryny:
Kamil Dawid 2016

Wszystkie zamieszczone na witrynie treści, materiały oraz elementy graficzne są chronione prawem autorskim i stanowią wyłączną własność Producenta tj. Fundacji Lux Veritatis. Kopiowanie zawartości serwisu lub jej części bez pisemnej zgody właściciela serwisu jest zabronione. Materiały zawarte na niniejszej stronie mogą być wykorzystywane lub rozpowszechniane jedynie w celach informacyjnych, na zasadach przyjętych w portalach społecznościowych oraz wyłącznie z notą o prawach autorskich oraz ze wskazaniem źródła informacji.